معاملات فصلی چیست؟ جرائم عدم ارسال آن چیست؟

معاملات فصلی چیست؟ صورت معاملات فصلی که با عنوان معاملات فصلی نیز شناخته می‌شود، اولین بار در سال 1373 در قانون درآمدهای دولت مطرح شد. در نهایت این قانون در سال 1380 تحت عنوان ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم (ق.م.م) تصویب و در سال 1391 اجرایی شد. بر این اساس، مودیان متقاضی دریافت کد اقتصادی می‌بایست صورت معاملات خود را در دوره‌های 3 ماهه با ذکر کد اقتصادی خریدار و فروشنده به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند.

معاملات فصلی چیست؟

معاملات فصلی یکی از راهکارهایی است که می‌توانید مباحث مالیاتی خود را با نظارت و دقت بیشتری ارائه کنید. همانطور که می‌دانید، ارائه مالیات برای کسب و کارها یک وظیفه مهم است که در صورت عدم انجام آن، می‌بایست جریمه‌هایی را پرداخت کنید. در این راستا یکی از روش‌هایی که منجر شده است تا کسب‌ و کارها بتوانند این وظیفه را به اصطلاح در بازه‌های کوتاه مدت‌تری شکسته و از حجم سنگینی آن بکاهند، که دقت آن را بالاتر می‌برد، استفاده از روش معاملات فصلی است. اما معاملات فصلی یعنی چه؟

معاملات فصلی، تمامی خرید و فروش‌هایی است که یک مودی حقیقی و حقوقی در یک بازه زمانی معین انجام می‌دهد. در این حالت این بازه زمانی 3 ماهه بوده و شروع آن مربوط به آغاز هر فصل در تقویم خورشیدی می‌شود. در این روش برای پرداخت مالیات، مودیان می‌بایست اطلاعات تمامی مبادلات و خرید و فروش‌های خود را به همراه مشخصات طرفین و موارد دیگر، به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند.

یکی از نکات فرعی که ممکن است افراد آن را به درستی درک نکنند، تفاوت داشتن این روش با معاملات فصلی ارزش افزوده است. ارزش افزوده، یک مالیات غیر مستقیم است که بر روی کالاها اعمال شده و دولت آن را به واسطه فروشنده یا ارائه دهنده خدمات، از مشتریان دریافت می‌کند. بنابراین معاملات فصلی ارزش افزوده، یک وظیفه اجباری است که مودیان می‌بایست تا 15 روز پس از اتمام هر فصل، صورت معاملاتی فصلی آن را ارائه کرده و پرداخت کنند. اما صورت معاملات فصلی، روشی است که در آن فهرست معاملات ارائه شده ولی مالیاتی دریافت نمی‌گردد.

مشمولین ارسال معاملات فصلی چه کسانی هستند؟

از جمله سوالاتی که ممکن است در این موضوع مطرح شود، می‌توان به مشمولین معاملات فصلی اشاره کرد. در این رابطه باید به تبصره 3 ماده 169 ق.م.م پرداخت که در آن، 3 دسته از کسب و کارها مشمول این قانون می‌شوند. در این حالت این افراد می‌بایست حتما در بازه‌های زمانی اعلام شده که در قسمت بعد بیان می‌شوند، گزارشات خود را در سامانه ارسال کنند. از جمله این مشاغل می‌توان گفت:

• تمامی کسانی که به عنوان شرکت (شخصیت حقوقی) فعالیت می‌کنند،
• تمامی صاحبان کسب و کارهایی که به عنوان مشمول قانون مالیاتی ارزش های افزوده تلقی شده‌اند،
• تمامی افرادی (حقیقی) که تحت قانون مالیات‌های مستقیم در آیین نامه ماده 95 و بندهای الف و ب موضوع ماده 2 درنظر گرفته می‌شوند.

در رابطه با این مشمولین در این آیین نامه، می‌بایست به جدول زیر اشاره کرد که به شرح زیر می‌باشد:

چه کسانی معاف از ارسال معاملات هستند؟

از جمله کسانی که از ارسال این نوع گزارش‌ها، بنا به ماده 169 ق.م.م، معاف هستند، می‌توان گفت:

• اصناف و مشاغلی که با مشمولین ماده 81 معامله می‌کنند،
• اصناف و مشاغلی که کالا و خدمات را به مصرف کننده نهایی عرضه می‌کنند،
• خریداران نهادها و ارگان‌های دولتی برای آن دسته از این افراد که نیاز به ثبت نام در سازمان امور مالیاتی ندارند،
• خرید و فروش با اشخاص حقیقی که حد نصاب معاملات آن کوچک است،

از دیگر مواردی که معاف از این نوع معاملات شده‌اند می‌توان گفت:

• در صورتی که حق تقدم سهام یا سهام الشرکه، مورد خرید و فروش قرار گیرد،
• هدایا و جوایز بلاعوض و کمک‌ها،
• سود یا کارمزدهای ناشی از جریمه صندوق تعاون و بانک‌ها،
• مبالغ تحت عنوان جرائم و خسارات، مالیات و انواع عوارض
• مبالغ تحت عنوان مال الاجاره برای کسب و کار است،
• مبالغ تحت عنوان حق عضویت احزاب و مجامع حرفه‌ای، تشکل‌هایی که به صورت غیردولتی هستند و دارای مجوز می‌باشند و انجمن‌ها،
• حق شارژ آبونمان‌های پرداختی و کلیه وجه‌هایی که برای نگهداری ساختمان‌ها ارائه می‌گردند.

همچنین بخوانید : دوره آموزش معافیت های مالیاتی

زمان ارسال معاملات فصلی در سال 1401 چیست؟

همانطور که در بخش اول گفتیم، معاملات فصلی در بازه‌های زمانی خاصی ارائه می‌شوند که این مدت زمان 3 ماه درنظر گرفته شده است. با توجه به ق.م.م در ماده 169، مهلت ارسال این صورتحساب‌ها برای کسب‌ و کارها، حداکثر به مدت 45 روز پس از پایان هر فصل است. بنابراین با توجه به این بازه تعیین شده، می‌توانید 1.5 ماه پس از اتمام هر فصل شمسی، آن را ارسال کنید. این زمان بندی در سال 1401 براساس جدول زیر تعیین شده است که عبارتند از:

در صورتی که مودیان نتوانند در این زمان معاملات فصلی خود را ارسال نمایند، ممکن است با توجه به صلاحدید و اطلاعیه‌های سازمان امور مالیاتی، زمان آن تمدید شود. به عنوان مثال می‌توان به این اتفاق در سال‌های گذشته به خصوص در دوره کرونا اشاره کرد. شما می‌توانید برای آگاهی از تمدید یا تغییر این زمان‌های تعیین شده، اطلاعیه‌های سازمان امور مالیاتی را از وب سایت آن مشاهده کنید. با این حال پیشنهاد ما آن است تا حسابداران مجموعه‌ها و شرکت‌های مختلف، به منظور جلوگیری از دردسرهای آتی، در این امر کوتاهی نکنند.

پرسش و پاسخ‌های متداول

از جمله پرسش‌ها و پاسخ‌های متداولی که می‌توان در بخش معاملات فصلی بیان کرد، باید گفت:

مزیت‌های ارسال صورت معاملات فصلی چیست؟

در این رابطه، همانطور که در بخش اول نیز توضیح دادیم، می‌توان به مزایایی همچون دقت بالا در محاسبات و ارائه مالیات، شفافیت و روشن شدن معاملات کسب‌ و کارها به خصوص در مقیاس‌های وسیع، جلوگیری از فرار مالیاتی و کاهش اعتراض‌ها و مشکلات در بررسی پرونده مالیاتی، ارائه صورت حساب‌ها به صورت آنلاین و غیر اشاره کرد.

جرایم عدم ارسال معاملات فصلی چیست؟

در پاسخ به این پرسش مهم می‌توان گفت کسانی که این کار را انجام ندهند، مطابق با ماده 169 ق.م.م، جریمه می‌شوند. این مقدار جریمه به اندازه 1 درصد از فهرستی که ارسال نکرده‌اند تعیین شده است. مجازات دیگری که در این حوزه ثبت شده است، عدم ارائه کد اقتصادی و امتناع از آن در اختیار دیگران می‌باشد که جریمه‌ای به اندازه 10 برابر از مبلغ معامله دارد.

نکته: کد اقتصادی برای افراد حقیقی همان کد ملی و برای افراد حقوقی، کد جداگانه‌ای است که باید اخذ شود.

در صورت تداخل صورت معاملات فصلی با دیگر سر رسیدهای مالیاتی چه کار باید کرد؟

در پاسخ به این پرسش باید گفت ارسال یک مورد از آنها، به معنای امکان عدم ارسال دیگری نیست و باید هرکدام جداگانه در موعد مقرر فرستاده شوند.

دوره ی مباحث کاربردی مالیات با استاد احمد غفارزاده و استاد محمد قبول