نحوه محاسبه مالیات چگونه است؟
نحوه محاسبه مالیات چگونه است؟ در این مقاله می‌خواهیم به بررسی شیوه انجام محاسبه مالیات، برخی فرمول‌ها و نکات مهم پیرامون این موضوع بپردازیم. با توجه به مواد قانونی مختلف در قانون مالیات و ارزش افزوده، ضرایب و فرمول‌های مختلفی برای محاسبه مالیات‌های مستقیم و غیر مستقیم برای افراد حقوقی و حقیقی وجود دارند. در ادامه با ما باشید تا با فرمول‌ها، ضرایب و قوانین آن بیشتر آشنا شویم.
نحوه محاسبه مالیات چگونه است؟
نحوه محاسبه مالیات چگونه انجام می‌گیرد؟ مالیات یکی از مهم‌ترین راه‌های درآمدی کشور است که هرساله توسط دولت‌ها دریافت می‌گردد. این نوع از هزینه‌ها معمولا به 2 صورت مستقیم و غیرمستقیم دریافت می‌گردند که می‌توانند از گروه‌های مختلف اعم از افراد حقیقی، صاحبان مشاغل، افراد حقوقی و شرکت‌ها دریافت شود. در واقع همه افرادی که در این کشور، چه ایرانی و خارجی، درآمدی دارند، می‌بایست مالیات آن را پرداخت کنند. اما نحوه محاسبه مالیات چگونه انجام می‌شود؟ در این خصوص لازم است برحسب مواد موجود در قانون مالیات‌های مستقیم این پرسش را پاسخ دهیم.
همچنین پیش از آنکه به سراغ بررسی نحوه محاسبه مالیات برای هر گروه از افراد برویم، لازم است گروه‌بندی افراد حقیقی را در این مقاله عنوان کنیم که عبارتند از:
- گروه سوم: کسانی که در جزو گروه اول یا دوم به حساب نیایند.
- گروه دوم: کسانی که در اظهارنامه 2 سال قبل آنها، میزان درآمد ابرازی، بین 5 تا 15 میلیارد تومان باشد.
- گروه اول: کسانی که در اظهارنامه 2 سال قبل آنها، میزان درآمد ابرازی بیش از 15 میلیارد تومان بوده باشد. همچنین برخی از مشاغل اعم از صاحبان هتل‌ها، فروشگاه‌های زنجیره‌ای، صاحبان بیمارستان‌ها و غیره بدون این شرط و همواره جزو گروه اول به حساب می‌آیند.
ذکر این نکته مهم است که تمامی کسب و کارهایی که به تازگی شروع به این فعالیت کرده‌اند، می‌بایست حداکثر تا 4 ماه نوع فعالیت و صنف خود را مشخص نموده، در سامانه امور مالیاتی ثبت نام کنند تا از جریمه‌های مالیاتی در امان باشند.
نحوه محاسبه مالیات ارزش افزوده
در اولین قدم به سراغ مالیات‌های ارزش افزوده می‌رویم. شما می‌توانید مقاله جامع‌تری در این موضوع را در بلاگ ما مشاهده کنید. به طور خلاصه باید گفت مالیات ارزش افزوده نوعی مالیات غیر مستقیم است که دولت به واسطه فروشندگان و ارائه دهندگان خدمات دریافت می‌کند. این نوع مالیات می‌بایست حداکثر 15 روز پس از اتمام هر فصل، برای آن سه ماهه پرداخت گردد.
محاسبه مالیات بر ارزش افزوده کار سختی نیست. به طور کلی، این نوع مالیات به مقدار 9 درصد از ارزش آن کالا می‌باشد که از این میان 6 درصد مالیات و 3 درصد عوارض هستند. بنابراین در محاسبه این نوع مالیات، نمی‌توان عدد خاصی را ذکر کرد. بلکه می‌بایست 9 درصد را ضرب در قیمت کالا نموده و مقدار آن بدست آید. در واقع ارزش افزوده را می‌توان اختلاف میان ارزش محصول تولید شده (یا خدمات دریافت شده) و ارزش مواد اولیه (خدمات عرضه شده) آن بدانیم که از مشتری گرفته می‌شود. فرمول نحوه محاسبه مالیات ارزش افزوده به شرح زیر است:
مقدار مالیات بر ارزش افزوده = قیمت کالا + (قیمت کالا × نرخ مالیات بر ارزش افزوده)
{جهت مشاهده ی شرایط شرکت در سمینار مالیات بر ارزش افزوده اینجا کلیک کنید}
برای آنکه بتوانیم این موضوع را به درستی به شما منتقل کنیم، یک مثال را ذکر خواهیم کرد. در این حالت باید گفت اگر یک شرکت بخواهد برای تولید یک کیف، مواد اولیه آن را با هزینه‌های 1000 (چرم)، 200 (یراق) و 2000 (نیروی کار) بپردازد، قیمت خالص تولید این کیف در حدود 3200 تومان است. حال اگر این کیف به مبلغ 4000 فروخته شود، 800 تومان مالیات بر ارزش افزوده از او دریافت می‌گردد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی مالیات به صفحه “آموزش مالیات” ما مراجعه کنید.
نحوه محاسبه مالیات برای افراد حقیقی (مالیات حقوق)
اما نحوه محاسبه مالیات برای افراد حقیقی چگونه است؟ در این قسمت می‌توان به دسته‌ای از افراد اشاره کرد که به صورت حقوق بگیر، درآمد دارند. در این حالت این دسته از افراد نیز باید مالیات خود را پرداخت کنند. در پرداخت مالیات این دسته از افراد، قانونی به نام “معافیت معیشتی” وجود دارد که براساس ماده 101 قانون مالیات های مستقیم ذکر شده است. مقدار این ماده هرسال در قانون بودجه با توجه به نرخ تورم و غیره، بروزرسانی می‌گردد. (این مبلغ با توجه به ماده 84 قانون مالیات های مستقیم و بودجه در سال کنونی، 67.2 میلیون تومان می‌باشد)
در این خصوص و برای نحوه محاسبه مالیات افراد حقیقی می‌بایست به شیوه زیر اشاره کرد. در این راستا باید گفت مالیات خود به 5 سطح تقسیم می‌شود که دارای ضرایب از 0 تا 30 درصد هستند. شیوه محاسبه مالیات در این راستا به شرح زیر است (جدول ماهیانه آپدیت سال 1401):
- در صورتی که فرد در هر ماه تا مبلغ 5.6 میلیون تومان دریافت کند، مالیات او با نرخ صفر محاسبه می‌گردد.
- در صورتی که فرد در هرماه از مبلغ 5.6 الی 15 میلیون تومان حقوق دریافت کند، مالیات او 10 درصد محاسبه می‌شود. مبلغ مشمول مالیات در این بخش، تا 10 میلیون تومان است. (حداکثر مالیات 940 هزار تومان)
- در صورتی که فرد از مبلغ 15 الی 25 میلیون تومان حقوق دریافت کند، مالیات او 15 درصد محاسبه می‌شود. مبلغ مشمول مالیات در این بخش، تا 20 میلیون تومان است. (حداکثر مالیات 2.240 میلیون تومان)
- در صورتی که فرد از مبلغ 25 الی 35 میلیون تومان حقوق دریافت کند، مالیات او 20 درصد محاسبه می‌شود. مبلغ مشمول مالیات در این بخش، تا 30 میلیون تومان است. (حداکثر مالیات 4.440 میلیون تومان می‌باشد)
- در انتها اگر فرد بیشتر از 35 میلیون تومان حقوق در ماه دریافت کند، مالیات او 30 درصد می‌باشد.
{پکیج آموزشی مالیات بر درآمد حقوق}
شما می‌توانید خلاصه نحوه محاسبه مالیات حقوق را در جدول زیر نیز مشاهده کنید:
| سطح مالیات | مبلغ حقوق ماهیانه | نرخ مالیات | ماکزیمم مبلغ مالیات |
| 1 | 0 – 5.6 میلیون تومان | 0% | 0 |
| 2 | 5.6 – 15 میلیون تومان | 10% | 940 هزار تومان |
| 3 | 15 – 25 میلیون تومان | 15% | 2.240 میلیون تومان |
| 4 | 25 – 35 میلیون تومان | 20% | 4.440 میلیون تومان |
| 5 | + 35 میلیون تومان | 30% | + 4.440 میلیون تومان |
چگونگی انجام محاسبات مالیات برای صاحبان کسب و کار
برای نحوه محاسبه مالیات کسانی که صاحبان کسب و کار هستند، ابتدا لازم است آنها ضریب اینتاکد خود را بیابند. منظور از اینتاکد، ضریب و کدی است که به شغل شما نسبت داده شده است تا میزان سود آن از کل فروش معلوم گردد. به عنوان مثال، اگر شما در حوزه تعمیر انواع کیف و کفش فعالیت می‌کنید، ضریب اینتاکد شما 17 درصد بوده و در صورتی که به عنوان مثال، در کل سال 1 میلیارد تومان فروش داشته باشد، 17 درصد از آن به عنوان سود شما تعیین می‌شود.
زمانی که مقدار سود شما از طریق اینتاکد و یا بررسی اسناد و مدارک خرید و فروش شما تعیین شود، حال می‌بایست نحوه محاسبه مالیات انجام گیرد. این کار از طریق ضرایب تعریف شده بنا بر ماده 131 قانون مالیات های مستقیم انجام می‌گردند که به شرح زیر می‌باشند:
- تا 50 میلیون تومان اول با نرخ 15 درصد،
- از 50 میلیون تومان الی 100 میلیون تومان با نرخ 20 درصد،
- بیش از 100 میلیون تومان با نرخ 25 درصد.
| سطح | میزان درآمد سالیانه | نرخ مالیات |
| 1 | 0 – 50 میلیون تومان | 15 درصد |
| 2 | 50 تا 100 میلیون تومان | 20 درصد |
| 3 | + 100 میلیون تومان | 25 درصد |
نکته: این دسته از افراد می‌توانند سالانه از معافیت مشاغل ماده ۱۰۱ یا معافیت ماده 84 استفاده کنند.
چگونگی انجام محاسبات مالیات برای افراد حقوقی
در انتهای این مقاله راجع به نحوه محاسبه مالیات، می‌توان به شیوه محاسبه مالیات افراد حقوقی اشاره کرد که به شرح زیر می‌باشد:
- نرخ مالیات این دسته از افراد، با توجه به ماده 105 قانون مالیات های مستقیم، در حدود 25 درصد می‌باشد.
- با این حال در خصوص این موضوع، مواردی نیز نرخ‌های جداگانه‌ای درنظر گرفته شده است.
سمینار آموزشی مباحث کاربردی مالیات در سال 1402 با تدریس استاد احمد غفارزاده و استاد محمد قبول
-
بازتاب: انواع روش‌های پرداخت مالیات - پیشگام ویستا پژوه